Địa phận Tây Đàng Ngoài
Trích các đoạn
liên quan tới các nữ tu Mến Thánh Giá trong :
Sách thuật lại các thư chung địa
phận Tây Đàng Ngoài,
in tại Kẻ Sở,
1908.
(Thư viện
Bibliothèque Asiatique, 28 rue de Babylone, 75006 PARIS)
(trang
270).
[…] « Khi người nhà thày hay
nhà mụ xin về thăm nhà quê, các ông*
chỉ được cho phép đi 15 ngày là cùng. Có phải
đi uống thuốc, th́ được cho phép đi một
tháng mà thôi. Ai đi quá hẹn ấy không về th́ các ông phải
tŕnh bề trên. »
(* các ông = các cha xứ)
Sổ tất niên nhà mụ.
(trang
270).
« Khi viết sổ tất
niên các nhà mụ th́ đầu sổ phải biên tên ba
người đương thử làm việc, tên người,
làm việc ǵ, làm mụ, làm chị ả, hay là giữ việc,
v́ bề trên cần phải biết để khi có điều
phải đ̣i hỏi mới tiện. »
Ruộng đất nhà mụ.
(trang
271).
« Ruộng đất
nhà mụ cũng là Bona ecclesiastica như ruộng đất
các thày nhà thờ, cho nên các nhà mụ không được tự
ư đổi bán hay là dâng cúng, mà dù có xin phép thày cả bản
xứ cũng không được, phải có phép bề trên
cho tỏ tường mới khỏi mắc. (Janvier
1904). »
Khuyên người nhà mụ.
1792. Pê Jacobê, electô
Vítvồ.
(trang
271-275).
« Chị em hằng phải
nhớ lời
(xin xem bài :
khuyen)
Nhà mụ thuê đàn ông.
(trang
276).
« Vậy thày xin các ông cứ
như tờ thày đă làm năm ngoái cùng bảo người
nhà từ này đi, dù mà nhà khách chị em ở ngoài mặc
ḷng, th́ người ta chẳng nên ăn cơm đấy nữa,
bằng kẻ bề ngoài mà có làm việc ǵ giúp chị em
th́ thày chẳng cấm, song le thày xin các ông có nhà chị em
trong địa phận ḿnh, th́ bảo bà mụ hay là chị
ả đừng cắt những người c̣n trẻ tuổi
mà bưng cơm nước cho khách; bằng chị em thuê
được người có vợ con mà làm ruộng ḿnh ấy
là tốt lắm, th́ phải cho tiền gạo, giao cho vợ
con người ấy nấu nướng; nếu nuôi kẻ
ở một năm, th́ phải t́m nhà xa cho kẻ ấy ở,
chẳng nên cho nằm nhà khách; hoặc có t́m được
người nấu nướng cho th́ chị em sẽ phát
tiền gạo cho người ấy liệu; ví bằng cực
chẳng được, chị em phải nấu cho, th́
khi ấy mới tha phép ăn ngoài nhà khách, song le chẳng
cho nó nằm nhà ấy sốt : ấy là một hai lời
nói qua về nhà chị em.
Pê Jacobê, tháng giêng 1800. »
Về nhà chị em.
(trang
276-278).
« Giám mục Bảo Lộc
Phanchicô…
Vậy các nhà chị em kém
phép tắc một ngày một hơn, chịu lấy nhiều
người không xứng đáng, chẳng phải là kẻ
Đức Chúa Lời gọi vào nhà ḍng đâu ; chị
em xem ra vào ngoài làng chơi bời nhà nọ nhà kia năng
đi đàng đi sá, hầu hạ nơi này nơi khác,
cùng để cho mọi thứ người ra vào trong nhà mụ,
chẳng ḱ nhà khách, chẳng ḱ nhà trong, nuôi người
đàn ông cho được làm việc, nhiều khi là kẻ
c̣n ít tuổi không được chắc chắc ; lại
cho đi lại nơi trong nhà như thể là chị em vậy.
Thày phải làm thư này truyền mấy điều về
các nhà giữ, th́ mới trông được chị em dễ
giữ phép và được nhờ phần hồn.
Thứ 1. Về sự
nuôi người đàn ông, th́ nhắc lại trong phép nhà chị
em rằng : lẽ th́ trong các nhà chị em chẳng nên dùng
người nam nào được giúp việc trong nhà sốt ;
song le nhà nào có việc cần phải thuê được
người nam hay là cho nó ở tháng, ở năm, th́ cấm
chẳng cho nó làm ăn lộn làm một cùng các chị em,
hay là cho nó ở, hay là cho nó nằm trong nhà chị em, hay là
nơi nào gần quá, phải t́m nhà nào gần gần vậy
ngoài láng diềng mà cho nó ở đấy ; chẳng vậy
đừng dùng đến người nam nào sốt. Ấy
là phép nhà dạy làm vậy ; song le thày lại truyền
một điều này nữa, là được dùng người
nam ít là bốn mươi tuổi mà đang có vợ ;
c̣n thứ người trẻ trung, hay là người đă
đến bốn mươi tuổi mà goá vợ, hay là
không có vợ, th́ cấm chỉ không được nuôi, mà
phải cho ở ngoài cổng ngoài ; nhà nào đă trót nuôi
người không hợp vuối lời truyền này, th́ phải
cho về ngay.
Thứ 2. Về sự chị
em ra ngoài làng, hay là cho người làng đi lại trong nhà
mụ, kẻ làm bề trên coi sóc chị em năng phải
xem phép nhà mà giữ, và lo liệu cho người nhà chị
em khỏi dịp chẳng hay.
Thứ 3. Không nên cho những
chị em c̣n ít tuổi đi buôn bán xa ; phải chọn
những chị em đă có tuổi đứng đắn
mà sai rửa tội, lại chọn người chắc chắn
đi kèm.
Thứ 4. Nơi nào phép nhà
đă chỉ cho được hầu hạ tết nhất
v.v., th́ phải cứ như vậy,
không được bày ra đi nơi nọ nơi kia.
Thứ 5. Có nhiều nhà mụ,
th́ có kẻ ở ngoài gửi cái nọ cái kia, cậy chị
em giữ mà coi sóc, th́ từ rầy mà đi cắm nhặt
không được chịu lấy cái ǵ mà coi giữ cho ai,
khi chưa có phép bề trên ban cho.
Ấy là mấy điều
thày lấy làm cần phải truyền cho chị em coi giữ
và dặn thày cả nơi có nhà mụ cũng phải có ư tứ
cho chị em giữ làm vậy.
Tại Hà nội 20 Martiô
1888.
+ Bảo Lộc Phước
kí. »
(Đoạn «Về nhà chị
em» này cũng
được in trong Phép nhà chị
em mến Câu rút Đức Chúa Jêsu, in lần thứ hai,
Kẻ Sở 1907. Imprimatur Kẻ sở die 18 Januarii 1907, +
Petrus Maria Ep. Vic. Ap., trang 37-38).
Những điều công đồng Bắc
Ḱ đă lập về các nhà mụ.
(trang
278-282).
« Giám mục Phêrô Maria
Đông gửi lời thăm các chị em nhà ḍng được
bằng yên và được hay.
Năm trước khi các
đấng Bề trên các địa phận Bắc Kỳ
đă hội nhau vào công đồng cho được bàn luận
xếp đặt mọi sự có thể sinh ơn ích cho
các đấng các bậc và các bổn đạo, th́ cũng
đă định mấy điều riêng về chị em
nhà ḍng, mà bởi v́ các điều ấy Toà thánh đă
ưng nhận cho vững bền, th́ thày đă in riêng vào tờ
này để cho các nhà mụ tuân cứ như sau này.
[…] *
Bấy nhiêu lời tắt
vậy. Làm phép chúc mọi sự lành cho chị em các nhà ḍng
tập tành đi đàng nhân đức, nhất là về ba
nhân đức cần nhất trong nhà ḍng, là nhân đức
vâng lời, nhân đức khó khăn, nhân đức sạch
sẽ.
+ Phêrô Maria
Vítvồ kí.
Tại
Bút Đông, ngày 24 tháng September 1906. »
(* xin xem bài : congdongKeSat)
<<
>>