Đức khiêm nhường

Đức khiêm nhường hệ tại vào việc chấp nhận sự thật về chính mình. Khiêm nhường thực thì biết trân trọng tôn kính người khác. Khiêm nhường đòi hỏi mình phải biết mình rất rõ. Thường thường con người hay tự tạo một hình ảnh đẹp đẽ cho chính mình, và muốn được người khác nhìn mình theo hình ảnh đó. Khiêm nhường là loại bỏ hình ảnh tự tạo đó mà chấp nhận hình ảnh đích thực của mình.

Theo truyền thống Kinh Thánh, khiêm nhường hệ tại vào sự tôn trọng trật tự do Đấng Tạo Hóa đã sắp đặt. Quyền định đoạt sự thiện và sự ác là của Thiên Chúa. Khi con người muốn chiếm đoạt quyền đó, con người rơi vào kiêu ngạo, làm đảo lộn trật tự ban đầu.

Khiêm nhường ở đây là vâng phục Thiên Chúa, tức là vâng phục sự thật. Vâng phục sự thật về Thiên Chúa là Chúa chúng ta, và vâng phục sự thật về con người là thụ vật do Thiên Chúa tạo thành.

Kinh Thánh từng nói về con người rằng :

« Ngươi là bụi đất, và sẽ trở về với bụi đất. » (Sáng Thế 3, 19)

Khiêm nhường là đặt mình vào đúng chỗ của mình, mà thực ra thì phải nói là « hạ mình » xuống vào đúng chỗ của mình.

Thư Philiphê (2, 6-8) nói về Chúa Giêsu khiêm nhường rằng :

« Đức Giêsu Kitô

vốn dĩ là Thiên Chúa

mà không nghĩ phải nhất quyết duy trì

địa vị ngang hàng với Thiên Chúa,

nhưng đã hoàn toàn trút bỏ vinh quang

mặc lấy thân nô lệ,

trở nên giống phàm nhân

sống như người trần thế.

Người lại còn hạ mình,

vâng lời cho đến nỗi bằng lòng chịu chết,

chết trên cây thập tự. »

Thánh Phaolô khuyên các tín hữu rằng :

« Đừng làm chi vì ganh tị hay vì hư danh,

nhưng hãy lấy lòng khiêm nhường mà coi người khác hơn mình. » (Philiphê 2, 3)

Ngài khuyên sống khiêm nhường.

Trong chương 12 của thư gửi tín hữu thành Rôma, ngài dạy :

« đừng đi quá mức khi đánh giá mình, nhưng hãy đánh giá mình cho đúng mức. »

« thương mến nhau với tình huynh đệ, coi người khác trọng hơn mình. »

« đừng tự cao tự đại, nhưng ham thích những gì hèn mọn. »

Sau mấy lời lý thuyết như trên về đức khiêm nhường, chúng ta sẽ nêu ra những gương khiêm nhường nơi Đức cha Lambert de la Motte.

&

Thuở còn ấu thơ :

« Từ năm lên 8, ngài đã có tính cách chững chạc của một con người trưởng thành chín chắn. Và mặc dầu được Chúa ban nhiều ưu thế hơn các bạn đồng trang lứa, ngài không hề tỏ ra trịch thượng hoặc phô trương.

[…]

Lambert là cậu bé rất dễ dạy, một khi ai đó đã chỉ cho ngài thấy sai lỗi thì từ đó về sau không bao giờ ngài phạm lại lỗi đó nữa. Có một lần, thân phụ ngài bảo ngài không nên chiều theo những sở thích cá nhân nho nhỏ của bản thân, thay vì phiền giận vì bị trái ý, ngài đã cung kính đón nhận lời cha chỉ dạy. Ngài còn khôn ngoan đồng ý với cha là khi người ta đã phê bình cung cách cư xử của mình, thì tốt hơn hết đừng phạm lại lỗi lầm đó nữa. » (Jacques-Charles de Brisacier, Cuộc Đời Đức Cha Lambert de la Motte, Giám Mục Hiệu Toà Bêryte, bản dịch của Cao Kỳ Hương, Toulouse, 2006, đoạn 2 và 4).

Ngã ngựa :

(Tại Rouen, thời làm việc tại Tòa án Thuế vụ)

« Theo tính tự nhiên, ngài thích được trọng vọng, nhưng Thiên Chúa đã giúp ngài thoát khỏi tính háo danh qua một tai nạn do bất ngờ. Ngài đã vui vẻ lợi dụng nó để thắng vượt tính tự nhiên mình. Đó là vào ngày ngài được mời đến dự buổi hội họp để ký giấy hôn thú cho một người bà con sống ở Rouen. Ngài cưỡi ngựa, ăn mặc rất tề chỉnh. Không hiểu sao con ngựa đã sợ hãi lồng lên hất ngài ngã xuống một con suối nhỏ làm ngài dơ bẩn từ đầu tới chân. Trong giây phút đó, ngài chợt nhớ đến chuyện thánh Phaolô ngã ngựa, và tự bảo mình : « Thật bẽ mặt cho tính háo danh của ngươi nhé ! ». Rồi ngài can đảm cứ để vậy đi đến nơi hội họp.

Sau lần chiến thắng được bản thân đó, ngài gần như không còn cảm thấy khó khăn nữa khi thực hành các nhân đức. Với lòng tri ân Thiên Chúa về ân huệ vừa lãnh nhận được, ngài càng thêm quyết tâm tận hiến trọn vẹn cho Chúa, không giữ lại, không bớt xén chút gì. » (Như trên, đoạn 12-13)

Bị hiểu lầm :

« Vì bác ái, ngài đem giấy tờ của một thiếu nữ nghèo hèn đến thừa phát lại. Ông này cho ngài là một tay trung gian ăn huê hồng. Thay vì cải chính, ngài lấy làm vui mừng vì ông ta đã nghĩ sai về ngài như vậy. Rồi không cần phải có người dẫn đường, ngài cứ để đầu trần lần xuống các bậc thang với niềm hân hoan đã bị đời hiểu lầm và coi thường. » (Như trên, đoạn 19)

Từ Paris về ngang Lisieux :

(Đầu năm 1655, ngài đi Paris xin tham gia vào việc truyền giáo Canada. Rồi từ Paris, ngài trở về lại Caen.)

« Suốt hành trình ngài giữ thinh lặng, không chuyện trò với ai cả. Tại Rouen, ngài không muốn tìm gặp lại một bạn hữu nào. Ngài đi đường sông trên một con thuyền dành cho giới bình dân, chen chúc lẫn lộn với đủ mọi hạng người. Ngài từ chối cưỡi ngựa tốt, chọn ngựa thồ hoặc giống ngựa nhỏ và xấu. Ngài ngồi trên con ngựa mà chủ nó là một người dân quê cầm dây cương dắt đi qua thành phố [Lisieux] gần nhà nghỉ mát của ngài trước kia, đúng vào dịp chợ phiên và ngày toà có án xử, trước mắt những người quý phái ngày xưa từng là hàng xóm của ngài, trước mắt cả những người quen biết cũ.

Có những người sợ làm ngài khổ tâm nên không dám chào hỏi, giả vờ như không hề quen biết ngài. Có những người lại xấu hổ thay cho ngài, nên tiến lại đề nghị đổi ngựa họ cho ngài. Tuy từ chối bữa tối của một người bạn đã nhiệt tình mời mọc, ngài vẫn đến thăm anh ta. Ngài đã đón nhận những lời trách móc của người ấy không chỉ với tư cách một người bạn mà bất kỳ một người khôn ngoan thế gian nào cũng có thể trách ngài trong những trường hợp coi thường quy luật danh dự đến thế.

Nhưng việc người bạn chỉnh sửa ngài không làm ngài chán nản bỏ bê những thực hành bị người ta xem là quá đáng như thế. Ngay tại Caen, ngài đã có ý định bắt đầu một cuộc hành hương khổ hạnh hơn và dài ngày hơn. » (Như trên, đoạn 39-41)

Hành hương khổ nhục năm 1655 :

« Để thi hành ý Chúa muốn ngài trở thành người nghèo khổ, bước đầu tiên là ngài cắt tóc thật ngắn. Việc này gây khổ tâm cho ngài hơn mức người ta tưởng, bởi vì ngài luôn cho rằng với kiểu dáng đó, ngài mang vẻ ngớ ngẩn quê mùa, việc này trước kia ngài rất khó chịu đựng nổi. Sau đó ngài khoác thêm bên ngoài y phục thường ngày một áo nịt bằng vải thô mà ngài đã cố tình tìm mua cho bằng được. Ngài vận quần cũng bằng vải thô như áo. Để đủ lễ bộ, ngài đội một chiếc mũ cũ kỹ, mang giày tồi tàn, thắt chặt lưng bằng sợi giây thừng.

Với bộ dạng đó, ngài đi đến nhà thờ các cha dòng nam Carmel là nơi ngài cho là thuận tiện nhất để chuyên tâm nguyện ngắm. Ngài bắt đầu tuần cửu nhật bên mộ tu sĩ Jean de Saint-Samson với ước muốn nóng bỏng được tiến bộ trên con đường nội tâm, theo bước chân của vị tu sĩ đó. Mỗi khi xuất hiện trên đường phố, qua sự náo động của thiên hạ, ngài biết y phục của mình kỳ cục lắm, và mình là đối tượng cười nhạo của mọi người. Những người dè dặt thì cười đùa hỏi nhau : « Ông này từ đâu ra vậy ? ». Những người thô lỗ thì lại gần công khai chế nhạo ngài bằng những câu hỏi quá trớn. Những người khác lại đặt ra hàng ngàn ước đoán xấu xa dựa trên vẻ ngoài quái lạ của ngài. Và ngài lắng nghe họ muốn nói gì thì nói. » (Như trên, đoạn 48-49)

Một đồng tiền :

« Tối hôm đó, khi ngài trở về căn chòi hoang nhỏ bé, một đám đông phụ nữ, trẻ em và thợ thuyền đi theo diễu cợt, chửi rủa ngài với ngôn từ hùng hổ của đám dân chúng hung hăng vì đã quen sử dụng qua các cuộc nội chiến liên miên thời đó. Một vài thanh niên học nghề chặn ngài lại vặn hỏi ngài là ai. Ngài trả lời ngài chỉ là một kẻ khó khăn. Câu trả lời đó làm họ an tâm. Một anh trong nhóm thò tay vào túi lấy tiền bố thí. Ngài ngửa mũ nhận lấy một đồng tiền và trân trọng giữ bên mình nhiều ngày tháng sau đó. » (Như trên, đoạn 51)

Bị đòn tên say rượu :

(Trên hành trình tới Xiêm La năm 1662).

Ngày 29.07.1662, Đức cha Lambert bị đòn của một tên say rượu. Ngài kể :

« Chúng tôi lên đường ngày 29 tháng 7. Phải quen với những loại xe ở địa phương này là những cỗ xe do bò kéo. Chúng tôi thuê 5 cỗ xe như vậy, với giá là 10 đồng ê-cu một cỗ xe, để đưa chúng tôi tới Pipely. Hồng ân mà giám mục Béryte nhận được từ Thiên Chúa vào hôm đó thật là lớn khiến phải kể ra với các bạn hữu. Nhân có chuyện ẩu đả xảy ra giữa người thông dịch, các tay đánh xe của các thừa sai và các tay đánh xe say rượu khác. Những tên say rượu này không muốn để cho các xe chở các thừa sai được đi qua đó. Giám mục Béryte muốn tới giàn xếp chuyện lộn xộn, đã bị một tên say giáng cho ba cú gậy to. Ngài đã chấp nhận lấy cách vui vẻ đến rơi nước mắt ra, vì ngài đã nhận lãnh theo ý muốn của Đấng Quan Phòng và ngay trong lúc thi hành ơn gọi của mình. » (« Ký Sự », Amep, tập 121, trang 629).

Tinh thần khiêm nhượng nơi đức vâng lời :

« … Sau hết, theo mức độ ơn trên ban cho và trong bất cứ hoàn cảnh nào, chúng tôi hoàn toàn lụy phục sự soi sáng và hướng dẫn của Chúa Thánh Thần. - Chúng tôi cũng hứa vâng phục đặc biệt Đức Giáo Hoàng, Giám Mục Rôma, mà chúng tôi nhìn nhận là vị Đại Diện Duy Nhất của Chúa Kitô trên trần gian, đến nỗi chúng tôi sẽ có mặt bất cứ nơi đâu, bằng bất cứ cách nào, theo như ý Ngài muốn sai chúng tôi đi, đem các linh hồn về cho Thiên Chúa, truyền bá đức tin và phục vụ Giáo Hội. » (Trích lời khấn của Hội Dòng Tông Đồ).

Vâng lời Tòa Thánh :

(Tại Ajuthia năm 1671)

Lúc sắp xuống tàu đi thăm xứ Đàng Trong lần thứ nhất, Đc Lambert được tin chính xác là Hội Dòng Tông Đồ đã bị Tòa Thánh giải thể. Ngài đã phản ứng như sau :

« Lúc tôi sắp trẩy sang Đàng Trong thì cha Langlois, cha Vachet và ông Chamesson đến được đây […] Có nhiều thư từ quan trọng của Rôma mà tôi đã nhận được tất cả với tâm tình vui mừng, vâng phục và kính trọng. » (Thư gửi các giám đốc Chủng Viện Paris, ngày 15.7.1671 : Amep, tập 858, trang 215).

Ngài cũng viết cho cha Lesley như vậy :

« … các sắc chỉ đã ban ra về những lời tuyên khấn của chúng tôi, tôi đón nhận với niềm vui, vâng phục và tôn kính. » (Amep, tập 854, trang 222).

Tham khảo ý kiến :

(Tại Ajuthia năm 1674).

« Đức cha Pallu đến hỏi ý kiến Đức cha Lambert về chuyến đi sắp tới của mình sang xứ Đàng Ngoài. Đc Lambert cầu nguyện Chúa cho Đc Pallu, sau đó mới xin Đc Pallu cho biết ngài nghĩ gì về chuyến đi đó. Đc Pallu trả lời :

« Tôi nghĩ mình sẽ phạm một sự bất trung, nếu có dịp đi mà lại không chịu đi. »

Nghe thế, Đc Lambert đã không dám đề cao ánh sáng riêng của mình lên ánh sáng của Đc Pallu. Theo ánh sáng riêng của Đc Lambert, thì nay đã quá trễ để lên đường ra đi và là tự đặt mình vào nguy hiểm đương nhiên sẽ bị bão tố đắm tàu. Đc Lambert suy nghĩ là việc này liên quan đặc biệt tới Đc Pallu ; mặt khác, Đc Pallu trong chuyện này đã đặt mình vào sự may rủi, vì tình yêu tinh tuyền đối với Thiên Chúa và với bổn đạo của ngài. Ngài có thể đã tin tưởng rằng Chúa nhân lành sẽ bù đắp mọi sự xem ra phản lại với lý trí con người. » (theo Nhật Ký ngày 24.07.1674 : Amep, tập 877).

(Ngày 21.08 sau đó, Đức cha Pallu lên tàu rời Xiêm sang Đàng Ngoài, bị bão đưa vào Phi Luật Tân, và người Tây Ban Nha bắt ngài giải về toà án tại triều đình Madrid.)

Như kẻ đã chết :

« Ngày 21.07.1678.- Đc Lambert được tin rằng các kẻ thừa tự của ngài [bên Pháp] đã chia chác với nhau tài sản của ngài mà không hề có lệnh của ngài và họ tự ý ban quyền riêng cho họ. Đc chúc tụng Chúa khi thấy người ta đối xử với ngài, ngay lúc còn sống, như là một kẻ đã chết vậy. » (« Nhật Ký » : Amep, tập 877).

< >